عصب مدیان حس و حرکت انگشت شست، انگشت اشاره، انگشت میانی و بیش از نیمی از انگشت حلقه را تأمین می‌کند. سندروم تونل کارپ فشردگی عصب مدیان در گذرگاهی به نام تونل کارپ در مچ دست است. این وضعیت معمولاً به دلیل حرکات تکراری یا آسیب‌ها ایجاد می‌شود.
سندروم تونل کارپ چیست و چرا ایجاد می‌شود؟
سندروم تونل کارپ در نتیجه فشردگی عصب مدیان در گذرگاهی به نام تونل کارپ در مچ دست ایجاد می‌شود. عصب مدیان کنترل حس و حرکت انگشت شست، انگشت اشاره، انگشت میانی و بخشی از انگشت حلقه را بر عهده دارد.
تونل کارپ در مچ دست برای عبور هشت تاندون و عصب مدیان عمل می‌کند. باریک شدن این تونل یا متورم شدن بافت‌های درون آن باعث فشار آمدن به عصب مدیان می‌شود.
حرکات تکراری می‌توانند فشار زیادی به مچ وارد کنند. این حرکات موجب التهاب تاندون‌ها و افزایش فشار در تونل کارپ می‌شوند و عصب مدیان را تحت فشار قرار می‌دهند.
این وضعیت موجب می‌شود که عصب در داخل تونل تحت فشار باقی بماند. به‌ویژه آسیب‌های ورزشی یا ضربه‌های ناشی از تصادفات می‌توانند این سندروم را تحریک کنند.
آمادگی ژنتیکی نیز ممکن است نقش داشته باشد. وجود این بیماری در خانواده خطر ابتلا را برای دیگر اعضا افزایش می‌دهد. برای مثال افرادی که ساختار تونل کارپ باریک دارند بیشتر در معرض ابتلا هستند.
برخی بیماری‌ها نیز خطر ابتلا به سندروم تونل کارپ را افزایش می‌دهند. دیابت، آرتریت روماتوئید، مشکلات تیروئید و چاقی از جمله این عوامل هستند. این بیماری‌ها موجب التهاب و تجمع مایع در بافت‌ها شده و فشار بیشتری بر عصب مدیان وارد می‌کنند.
تغییرات هورمونی در دوران بارداری می‌تواند باعث تجمع مایعات در بدن شود. این تجمع فشار داخل تونل را افزایش داده و موجب بروز سندروم می‌شود. همچنین تغییرات هورمونی در دوران یائسگی نیز می‌تواند در این زمینه نقش داشته باشد.
با افزایش سن، خاصیت ارتجاعی بافت‌ها کاهش یافته و خطر آسیب به اعصاب بیشتر می‌شود. این امر احتمال ابتلا به سندروم را در افراد مسن افزایش می‌دهد. معمولاً این وضعیت در افراد ۳۰ تا ۶۰ ساله شایع‌تر است.
علائم سندروم تونل کارپ چیست؟
یکی از شایع‌ترین علائم، بی‌حسی و گزگز در بخش‌هایی از دست است. این احساس معمولاً در هنگام خواب شبانه بیشتر می‌شود و بسیاری از افراد آن را آزاردهنده می‌دانند. بی‌حسی می‌تواند در طول فعالیت‌های روزانه نیز ظاهر شود.
سندروم تونل کارپ می‌تواند موجب دردهایی شود که از مچ دست شروع شده و به سمت بازو گسترش می‌یابد. این دردها اغلب به صورت سوزش، تیرکشنده یا مانند برش چاقو توصیف می‌شوند. درد ممکن است در روز و شب متفاوت باشد اما بسیاری از بیماران شب‌ها به دلیل درد از خواب بیدار می‌شوند.
ضعف در عضلاتی که تحت تأثیر عصب مدیان هستند نیز از دیگر علائم است. این ضعف باعث می‌شود گرفتن و حمل اشیاء دشوار شود. به‌ویژه فعالیت‌هایی که نیاز به مهارت‌های حرکتی ظریف دارند تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
توانایی انجام حرکات ظریف با انگشتان نیز ممکن است کاهش یابد. این امر کارایی فرد را در زندگی روزمره کم می‌کند. برای مثال نوشتن یا گرفتن و رها کردن اشیاء دشوار می‌شود.
این بیماری معمولاً با افزایش علائم در شب مشخص می‌شود. فشار روی مچ هنگام خواب باعث احساس گرفتگی می‌شود و بسیاری از افراد به همین دلیل از خواب بیدار می‌شوند. بی‌حسی و گزگز شبانه در مچ یکی از آزاردهنده‌ترین جنبه‌های این بیماری است.
در برخی افراد احساس تورم در مچ و انگشتان نیز مشاهده می‌شود. این موضوع به دلیل التهاب بافت‌های اطراف عصب مدیان ایجاد می‌شود و بر راحتی فرد اثر منفی دارد.
در صورت ادامه فشار طولانی‌مدت، بی‌حسی دائمی در برخی قسمت‌های دست ایجاد می‌شود. این امر به آسیب بیشتر عصب مربوط است و می‌تواند منجر به از دست رفتن دائمی حس شود.
درمان سندروم تونل کارپ
در مرحله اول باید دست و مچ استراحت داده شود. اجتناب از حرکات تکراری و فشار بیش از حد بر مچ اهمیت دارد.
استفاده از آتل برای حمایت از مچ در طول شب یا روز در ساعات مشخص توصیه می‌شود. این کار موقعیت مچ را ثابت نگه داشته و فشار روی عصب مدیان را کاهش می‌دهد.
فیزیوتراپی می‌تواند شامل تمریناتی برای تقویت عضلات و افزایش انعطاف‌پذیری باشد. فیزیوتراپیست‌ها با معرفی تمرینات مناسب به کاهش علائم کمک می‌کنند.
برای کاهش درد و التهاب می‌توان از داروها استفاده کرد. در برخی موارد تزریق کورتیکواستروئیدها نیز توصیه می‌شود. این تزریقات التهاب را کاهش داده و علائم را تخفیف می‌دهند.
درمان جراحی برای گشاد کردن تونل کارپ انجام می‌شود. در این روش رباط‌ها بریده می‌شوند تا فشار روی عصب کاهش یابد. عمل معمولاً تحت بی‌حسی موضعی انجام شده و بیمار همان روز مرخص می‌شود.
سندروم تونل کارپ در اصل فشردگی عصب مدیان در تونل کارپ مچ دست است. موفقیت درمان به علائم بیمار و پاسخ او به درمان بستگی دارد. پیگیری‌های منظم پس از درمان اهمیت دارد و روند بهبودی از این طریق کنترل می‌شود.
