پوکی استخوان
پوکی استخوان (استئوپروز) چیست؟
رباط صلیبی قدامی (ACL) یکی از مهمترین رباطهایی است که ثبات بین استخوان ران (فمور)، ساق پا (تیبیا) و کشکک زانو (پاتلا) را تأمین میکند. این رباط بهویژه در ورزشهایی مانند بسکتبال، فوتبال، اسکی و ژیمناستیک ممکن است در اثر تغییر جهت ناگهانی، فرود نامتعادل پس از پرش یا ضربههای شدید آسیب ببیند.
در صورت از دست رفتن عملکرد رباط صلیبی قدامی، برای بازسازی آن عمل جراحی تحت عنوان بازسازی رباط صلیبی قدامی (جراحی رباط صلیبی قدامی) انجام میشود. این جراحی به روش بسته (آرتروسکوپی) صورت میگیرد و حدود ۱ تا ۱٫۵ ساعت طول میکشد. به دلیل استفاده از تکنیکهای کمتهاجمی، خطر خونریزی، عفونت و درد بسیار پایین است.
پس از عمل، بیمار معمولاً یک شب در بیمارستان میماند. بعد از ترخیص، برای دستیابی به روند بهبودی موفق، آغاز سریع فیزیوتراپی و توانبخشی توصیه میشود.
پوکی استخوان یا استئوپروز بیماریای است که در اثر کاهش تراکم استخوان، استخوانها ضعیف و شکننده میشوند. این بیماری معمولاً در سنین بالا دیده میشود و در زنان پس از یائسگی شایعتر است. اغلب بدون علامت پیشرفت میکند و معمولاً زمانی تشخیص داده میشود که شکستگی رخ دهد.
روشهای درمان پوکی استخوان
هدف از درمان پوکی استخوان این است که از دست دادن استخوان متوقف شود، تشکیل استخوان جدید تحریک گردد و خطر شکستگی به حداقل برسد. نوع درمان با توجه به سن، جنسیت، وضعیت عمومی سلامت و تراکم استخوان بیمار تعیین میشود.
۱. مداخله جراحی
جدیترین پیامد پوکی استخوان، شکستگیها هستند. بهویژه شکستگیهای لگن در سالمندان نیاز به مداخله جراحی دارند. این نوع شکستگیها علاوه بر ضربهها، ممکن است به دلیل برخی بیماریها (مانند سرطانهای متاستاتیک) نیز ایجاد شوند.
۲. درمان با ورزش
ورزش منظم، تشکیل استخوان جدید را حمایت کرده و یکپارچگی عضله و استخوان را حفظ میکند. بهویژه:
-
پیادهروی
-
دویدن سبک
-
تمرینات تعادلی
-
تمرینات مقاومتی
شروع ورزش بدون مشورت با پزشک توصیه نمیشود و بهتر است برنامه ورزشی متناسب با هر فرد طراحی گردد.
۳. تغذیه
از آنجا که بدن ما قادر به تولید کلسیم نیست، این نیاز باید از طریق مواد غذایی تأمین شود. ویتامین D نیز جذب کلسیم از روده را ممکن میسازد. بنابراین رژیم غذایی غنی از کلسیم و ویتامین D اهمیت بالایی دارد.
مواد غذایی سرشار از کلسیم:
-
سبزیجات برگ سبز (اسفناج، بروکلی)
-
شیر و فرآوردههای لبنی (پنیر، ماست)
-
حبوبات
-
محصولات سویا
-
ماهیهایی مانند سالمون و ساردین
-
آجیلها مانند فندق و گردو
منابع ویتامین D:
-
شیر، زرده تخممرغ
-
سالمون، روغن ماهی
-
کره
-
جعفری، قارچ
-
نور خورشید (روزانه ۱۵ تا ۲۰ دقیقه)
توجه: بهطور میانگین روزانه حداقل ۱۰۰۰ میلیگرم کلسیم و مقدار کافی ویتامین D باید مصرف شود.
۴. کاهش خطر شکستگی
در افراد مبتلا به پوکی استخوان، خطر افتادن و شکستگی بالاست. به همین دلیل:
-
باید از سطوح لغزنده پرهیز شود.
-
فرشها محکم شوند.
-
فضای داخل خانه روشن باشد.
-
هنگام راه رفتن از وسایل حمایتی استفاده شود.
-
در صورت نیاز از پد محافظ لگن استفاده گردد.
اهمیت نور خورشید
قرار گرفتن روزانه در معرض نور خورشید باعث تولید ویتامین D در پوست میشود. با این حال، قرارگیری بیش از حد میتواند مشکلات پوستی ایجاد کند؛ بنابراین باید به صورت متعادل و محافظتشده از نور خورشید بهره برد.
نتیجهگیری
در پیشگیری و درمان پوکی استخوان، کنترل منظم، تغذیه، ورزش و دارودرمانی باید بهصورت یک مجموعه در نظر گرفته شوند. تشخیص زودهنگام کیفیت زندگی را بالا میبرد و از عوارض جدی مانند شکستگیهای آینده جلوگیری میکند.
تشخیص پوکی استخوان معمولاً با اندازهگیری تراکم معدنی استخوان (BMD) انجام میشود. نتیجه تست دانسیتومتری استخوان مبنای برنامه درمان است.
روشهای درمان
-
کنترل درد: در دورههای دردناک میتوان با تجویز پزشک از داروهای مسکن استفاده کرد.
-
مکملهای کلسیم و ویتامین D: در صورت دریافت ناکافی، با توصیه پزشک مکملها مصرف شوند.
-
مدولاتورهای انتخابی گیرنده استروژن (SERM): این داروها اثرات مثبت استروژن بر استخوان را تقلید میکنند و بهویژه در زنان پس از یائسگی به حفظ تراکم استخوان کمک مینمایند. در کاهش خطر شکستگی مهرههای کمری مؤثرند.
-
فیزیوتراپی و استفاده از کرست (کمربند طبی): همراه با تمرینات تقویتکننده استخوان و عضله، استفاده از کرست میتواند در جلوگیری از ناهنجاریهای وضعیتی مفید باشد.
علائم:
دردهای مداوم یا ناگهانی در ناحیه کمر و پشت
عقبنشینی لثهها
کاهش قدرت گرفتن دست
کوتاه شدن قد و قوز پیدا کردن
شکستگی یا ترک حتی در حرکات ساده
شکنندگی ناخنها
تغییر در وضعیت بدن و ایجاد انحنا
به افراد دارای سابقه خانوادگی پوکی استخوان توصیه میشود حتی در صورت نداشتن علائم، با مراجعه به پزشک و انجام اندازهگیری تراکم استخوان، ارزیابی خطر انجام دهند.
سؤالات متداول:
استخوانها بیشترین توان برای رشد و تقویت را تا حدود سن ۳۰ سالگی دارند. بنابراین دریافت کافی ویتامین D و کلسیم، انجام فعالیتهای بدنی منظم و ورزش ضروری است.
علاوه بر این، باید از مصرف مواد اعتیادآور مانند سیگار و الکل که موجب بروز بسیاری از بیماریها میشوند، پرهیز کرد.
با رعایت این نکات میتوان خطر ابتلا به پوکی استخوان را به حداقل رساند.
- در بیماری پوکی استخوان معمولاً علائم زیادی مشاهده نمیشود.
مهمترین نشانه آن، ایجاد شکستگی حتی بر اثر ضربههای خفیف یا افتادنهای ساده است.
این شکستگیها بیشتر در لگن، مچ دست و ستون فقرات رخ میدهند.
شکستگیهای ستون فقرات میتوانند باعث کوتاه شدن قد، تغییر شکل ستون فقرات و بروز کمردرد شوند.
در بیماران مبتلا به پوکی استخوان بهویژه در ناحیه کمر درد مشاهده میشود.
در بیماران مسنتر، این بیماری میتواند موجب دردهای عضلانی و گرفتگیها گردد.
پوکی استخوان به معنای تغییر در تراکم استخوان همراه با تخریب ساختار داخلی آن است.
در بیماران مبتلا به پوکی استخوان بهویژه در ناحیه کمر درد مشاهده میشود.
در بیماران مسن، این بیماری میتواند باعث دردهای عضلانی و گرفتگیها گردد.
پوکی استخوان به معنای تغییر در تراکم استخوان همراه با اختلال در ساختار داخلی آن است.
- بیماری پوکی استخوان که در جوانان رخ میدهد، معمولاً در نتیجه مشکلاتی مانند تغذیه ناسالم، فعالیت بدنی ناکافی، اختلالات هورمونی، مصرف برخی داروها و کمبود کلسیم و ویتامین D مشاهده میشود.
با ما ارتباط برقرار کنید

برای دریافت اطلاعات رایگان در مورد مشکلات ارتوپدی خود، فرم کنار را پر کنید تا سریعاً با شما تماس بگیریم.
