KEMİK ERİMESİ
Kemik Erimesi (Osteoporoz) Nedir?
Ön çapraz bağ (ACL), diz eklemini oluşturan uyluk (femur), kaval (tibia) ve diz kapağı (patella) kemikleri arasındaki stabiliteyi sağlayan en önemli bağlardan biridir. Özellikle basketbol, futbol, kayak ve jimnastik gibi sporlarda ani yön değişiklikleri, sıçrama sonrası dengesiz inişler veya travmatik darbeler sonucu yaralanabilir.
Ön çapraz bağın işlevini kaybetmesi durumunda, bağın yeniden yapılandırılması amacıyla yapılan cerrahi müdahaleye ön çapraz bağ rekonstrüksiyonu (ön çapraz bağ ameliyatı) denir. Bu ameliyat, kapalı (artroskopik) yöntemle yapılır ve yaklaşık 1–1,5 saat sürer. Minimal invaziv tekniklerle gerçekleştirildiği için kanama, enfeksiyon ve ağrı riski oldukça düşüktür.
Ameliyat sonrası hasta genellikle 1 gece hastanede kalır. Taburcu olduktan kısa süre sonra, başarılı bir iyileşme süreci için fizik tedavi ve rehabilitasyona başlanması önerilir.
Kemik erimesi, tıbbi adıyla osteoporoz, kemik yoğunluğunun azalması sonucu kemiklerin zayıflaması ve kırılgan hale gelmesiyle ortaya çıkan bir kemik hastalığıdır. Genellikle ilerleyen yaşlarda görülmekle birlikte, kadınlarda menopoz sonrası daha yaygındır. Hastalık çoğu zaman belirti vermeden ilerler ve genellikle bir kırık oluştuğunda fark edilir.
Kemik Erimesi Tedavi Yöntemleri
Kemik erimesi tedavisinde amaç; kemik kaybını durdurmak, kemik yapımını teşvik etmek ve kırık riskini en aza indirmektir. Uygulanacak tedavi hastanın yaşına, cinsiyetine, genel sağlık durumuna ve kemik yoğunluğuna göre belirlenir.
1. Cerrahi Müdahale
Kemik erimesinin en ciddi sonucu kırıklardır. Özellikle yaşlı bireylerde görülen kalça kırıkları, cerrahi müdahale gerektirebilir. Bu tür kırıklar, travmaların yanı sıra bazı hastalıklara (örneğin; metastatik kanserler) bağlı olarak da gelişebilir.
2. Egzersiz ile Tedavi
Düzenli yapılan egzersizler yeni kemik oluşumunu destekler ve kas-kemik bütünlüğünü korur. Özellikle:
- Yürüyüş
- Hafif koşu
- Denge egzersizleri
- Direnç egzersizleri
Doktora danışmadan egzersize başlanmamalıdır. Bireye özel egzersiz programı oluşturulması önerilir.
3. Beslenme
Vücudumuz kalsiyumu kendi başına üretemediği için dışarıdan alınan besinlerle bu ihtiyacı karşılamalıdır. D vitamini ise bu kalsiyumun bağırsaklardan emilimini sağlar. Bu nedenle kalsiyum ve D vitamini yönünden zengin bir diyet büyük önem taşır.
Kalsiyum açısından zengin besinler:
- Yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, brokoli)
- Süt ve süt ürünleri (peynir, yoğurt)
- Baklagiller
- Soya ürünleri
- Somon ve sardalya gibi balıklar
- Fındık, ceviz gibi kuruyemişler.
D vitamini kaynakları:
- Süt, yumurta sarısı
- Somon, balık yağı
- Tereyağı
- Maydanoz, mantar
- Güneş ışığı (günde 15–20 dakika)
Not: Günlük ortalama en az 1000 mg kalsiyum ve yeterli düzeyde D vitamini alınmalıdır.
4. Kırık Riskini Azaltmak
Kemik erimesi olan bireylerde düşme ve kırık riski yüksektir. Bu nedenle:
- Kaygan zeminlerden kaçınılmalı
- Halılar sabitlenmeli
- Evin içi aydınlatılmalı
- Yürürken destek alınmalı
- Gerekirse kalça koruyucu ped kullanılmalıdır.
Güneş Işığının Önemi
Günlük güneş ışığına maruz kalmak, cildin D vitamini üretmesini sağlar. Ancak güneş ışığına aşırı maruz kalmak cilt problemlerine neden olabileceğinden, dengeli ve koruyucu şekilde güneşlenmek gerekir.
Sonuç olarak, osteoporozun önlenmesi ve tedavisinde düzenli kontrol, beslenme, egzersiz ve ilaç tedavisi bir bütün olarak ele alınmalıdır. Erken tanı, yaşam kalitesini artırır ve ileride oluşabilecek kırık gibi ciddi komplikasyonların önüne geçer.
Kemik erimesi tanısı genellikle kemik mineral yoğunluğu (BMD) ölçümüyle konur. Kemik dansitometri testi sonucu tedavi süreci planlanır. Tedavi genellikle aşağıdaki yöntemleri içerir:
Ağrı Yöntemi: Ağrılı dönemlerde doktor önerisiyle ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir.
Kalsiyum ve D Vitamini Takviyeleri: Yetersiz alım durumunda doktor tavsiyesiyle destek ürünler kullanılabilir.
Selektif Östrojen Reseptör Modülatörleri (SERM): Bu ilaçlar östrojenin kemik üzerindeki olumlu etkilerini taklit eder. Özellikle menopoz sonrası kadınlarda kemik yoğunluğunun korunmasına yardımcı olur. Bel omurlarında kırık riskini azaltmada etkilidir.
Fizik Tedavisi ve Korse Kullanımı: Kemik ve kas yapısını destekleyen egzersizlerle birlikte duruş bozukluğunu önlemek amacıyla korse kullanımı faydalı olabilir.
Belirtiler:
Sırt ve bel bölgesinde sürekli veya ani başlayan ağrılar
Diş etlerinin çekilmesi
Tutma gücünde azalma
Boy kısalması ve kamburlaşma
Basit hareketlerde bile oluşan kırık veya çatlaklar
Tırnaklarda kırılganlık
Vücut duruşunda bozulma ve eğrilik
Ailesinde osteoporoz öyküsü olan bireylerin, belirti olmasa bile doktor kontrolü yaptırarak kemik yoğunluğu ölçümü ile risk değerlendirmesi yaptırmaları önerilir.
Sık Sorulan Sorular:
Kemiklerin güçlenmeye, gelişmeye en yatkın olduğu yaş aralığı özellikle 30 yaşına kadar yeterli miktarda d vitamini ve kalsiyum alınması, düzenli fiziksel aktiviteler, spor yapması gerekir. Bunun yanı sıra birçok hastalığa sebep olan sigara ve alkol gibi bağımlılık yapan madde kullanımından uzak durulması gerekir. Bunlara dikkat edildiği sürece kemik erimesi riskini en aza indirirsiniz.
- Kemik erimesi hastalığında çok fazla belirti görülmemektedir. En büyük belirtisi alınan hafif darbelerde ve basit düşüşlerde bile kırılma oluşmasıdır. Bu kırıklar en çok kalça, el bileği, omurga da meydana gelir. Omurga kırıklarına bağlı boy kısalması, omurgada meydana gelen şekil bozuklukları ve sırt ağrısı oluşabilir.
- Osteoporoz hastalarının özellikle sırt bölgesinde ağrı görülür. İleri yaşlardaki hastalarda kas ağrılarına ve tutulmalara neden olur. Kemik erimesi, kemik yoğunluğunun değişmesi ile birlikte iç yapının da bozulması anlamına gelir.
- Osteoporoz hastalarının özellikle sırt bölgesinde ağrı görülür. İleri yaşlardaki hastalarda kas ağrılarına ve tutulmalara neden olur. Kemik erimesi, kemik yoğunluğunun değişmesi ile birlikte iç yapının da bozulması anlamına gelir.
- Gençlerde meydana gelen kemik erimesi hastalığı genellikle sağlıksız beslenme, yetersiz aktivite, hormon bozuklukları, çeşitli ilaç kullanımları, kalsiyum ve d vitamini eksikliği gibi çeşitli problemler sonucunda görülür.
Bizimle İletişime Geçin
Ortopedik rahatsızlıklarınızla ilgili ücretsiz bilgi almak için yan taraftaki formu doldurun, size hızlıca dönüş yapalım.
