DİZ PROTEZİ
Diz Protezi Nedir?
Dizlerimiz, vücudumuzun ağırlığını kolayca taşıyan ve günlük hareketlerimizi—eğilme, kalkma, koşma gibi—ağrısız gerçekleştirmemizi sağlayan kritik eklemlerdir. Ancak diz ekleminde sorun oluştuğunda, bu hareketler ağrılı hale gelir. Cerrahi müdahale dışında sağlıklı diz fonksiyonlarının geri kazanılması mümkün değilse, diz protezi tek çözüm olarak uygulanır. Diz protezi ameliyatında, hasar görmüş diz eklemi protezle değiştirilir ve protez, eklemin tüm fonksiyonlarını üstlenir.
Diz Eklemi Anatomisi
Diz eklemi, uyluk kemiği ile kaval kemiğini birbirine bağlar. Sağlıklı bir dizde, eklem rahatça hareket eder. Bunun sebebi eklem yüzeylerinin kaygan kıkırdak dokusu ile kaplı olması ve hareketi güçlü kasların desteklemesidir.
Diz Protezi Ameliyatı
Diz protezi ameliyatı, fonksiyonlarını yitirmiş diz ekleminin yerine yapay protez takılarak hastanın ağrısız ve hareket kabiliyetinin geri kazanılması işlemidir. Hasar görmüş kemik ve kıkırdak dokular çıkarılır, yerine protez yerleştirilir. Böylece hasta, günlük yaşamında ağrısız yürüyebilir ve hareket edebilir.
Diz Protezi Gerektiren Eklem Hastalıkları
Diz eklemindeki kıkırdak hasarı ilerledikçe, kıkırdak incelir, çatlar ve aşınır. Kıkırdağın kendini yenileme kapasitesi sınırlı olduğundan, hasar zamanla artar. Başlangıçta dizde tutukluk görülür; ancak eklemde kemikler birbirine sürtünmeye başlayınca ağrı oluşur.
- Osteoartrit (Kireçlenme): En yaygın eklem hastalığıdır. Kıkırdağın bozulması, incelmesi ve aşınması ile ortaya çıkar.
- Zedelenmeler: Kıkırdak dokusunun aşınması ya da yaralanması hastalığın ilerlemesini hızlandırır.
- Artrit (Eklem İltihabı): Kıkırdakta iltihap ve şişme ile eklem sertleşir ve ağrılı hale gelir.
Kadınlarda diz problemleri erkeklere göre yaklaşık iki kat daha fazla görülür ve genellikle 50 yaş üstü kişilerde yaygındır.
Diz Protezinin Amacı
Diz protezinin temel amacı, hastanın ağrısız ve hareketli bir ekleme sahip olmasını sağlayarak yaşam kalitesini artırmaktır.
Yapılan araştırmalara göre, kadın sporcularda ön çapraz bağ yaralanmaları erkeklere oranla daha sık görülmektedir. Bu farkın nedeni tam olarak bilinmese de; kas kuvveti, bağ yapılarındaki gevşeklik, hormonal faktörler (özellikle östrojen) ve diz anatomisindeki farklılıklar etkili olabilir.
Ön Çapraz Bağ Yaralanması Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Tedavi edilmeyen ön çapraz bağ yaralanmaları zamanla diz ekleminin stabilitesini bozarak, kıkırdak yapısına zarar verebilir. Bu durum ilerleyen dönemlerde diz kireçlenmesi (osteoartrit) gibi kalıcı problemleri beraberinde getirebilir. Ayrıca, sporla ilgilenen bireyler için aktivitelerde tekrarlayan zorlanmalar ve yaralanma riski artar.
Tedavi Yöntemleri
Tedavi planı, hastanın yaşı, yaşam tarzı, fiziksel beklentileri ve yaralanmanın derecesine göre belirlenir:
- Cerrahi Yöntem: Sporcular ya da aktif bireylerde, stabiliteyi yeniden sağlamak amacıyla genellikle tercih edilir.
- Cerrahi Olmayan Yöntemler: Günlük yaşamında yüksek düzeyde fiziksel aktiviteye ihtiyaç duymayan, spor yapmayan bireylerde tercih edilebilir.
Ameliyatsız Tedavi Yöntemleri
- Dinlenme: Diz üzerine yük bindirmemek, hem şişliği hem de ağrıyı azaltır.
- Buz Uygulaması: Günde birkaç kez, 20–25 dakika süreyle uygulanabilir.
- Bandajlama: Diz çevresine elastik bandaj uygulanarak destek sağlanabilir.
- Yüksekte Tutma: Bacağı kalp seviyesinin üzerinde tutmak, ödemi azaltır.
İyi bir değerlendirme, doğru tedavi planı ve disiplinli bir rehabilitasyon süreci ile ön çapraz bağ yaralanmalarında başarılı sonuçlar elde etmek mümkündür. Doç. Dr. Ata Can, ön çapraz bağ cerrahisi ve sonrası süreçte hastalarına en güncel tıbbi yaklaşımlar doğrultusunda hizmet sunmaktadır.
Belirtiler:
- Özellikle hareket sırasında, eğilip kalkarken veya yürürken dizde hissedilen sürekli ya da aralıklı ağrı.
Diz ekleminde hareket kısıtlılığı, özellikle sabahları veya uzun süre oturduktan sonra dizin sertleşmesi ve açılmasının zorlaşması.
Dizde aniden takılma veya kilitlenme hissi, eklemin hareketinin geçici olarak durması.
Diz hareket ettirildiğinde çıtırtı, çatırdama ya da sürtünme sesleri duyulması.
Diz şeklinin bozulması veya eğrilik oluşması.
Diz ağrısı ve hareket kısıtlılığı nedeniyle yürürken zorlanma veya topallama.
Sık Sorulan Sorular:
- Uygun cerrahi teknikleri ve modern protez uygulamaları sayesinde hastaya takılan protez 15- 20 yıla kadar dayanmaktadır. Fakat protezin gevşemesi durumunda hastaya yeni bir protez ameliyatı planlanır ve gevşeyen protez yerini yeni proteze bırakır. Yeni takılan protez ilk takılan protez kadar uzun ömürlü olmayabilir.
- Protezi oluşturan metal ve plastik alaşımların, hareketi esnasında gerçekleşen sürtünme nedeniyle zamanla aşınma meydana gelir. Aşınma oluşmasıyla ortaya çıka gözle görülmeyecek kadar küçük parçalar nedeniyle protez parçalarının tutunduğu kemikten ayrılmasına protez gevşemesi denir.
- Hastanın ameliyattan sonra ağrısı olursa kas güçsüzlüğü, enfeksiyon veya protez dengesizliği gibi durumlar düşünülür. Hastanın diz ağrıları ameliyattan çok sonra başladıysa protez aşınması, geç enfeksiyon ya ada stres kırığı gibi sorunlardan şüphe edilir.
- Bu riskler her ameliyatta olduğu gibi anesteziye bağlı risklerdir. Bunun dışında çok düşük ihtimal operasyon sırasında damar ve sinir yaralanmaları olabilir.
- Genellikle 65 yaş üstü herkese uygulanabilmektedir. Fakat romatizmal bir rahatsızlığa bağlı olarak veya genç yaştaki bireylerde çok ciddi bir diz problemi varsa protez uygulanabilir.
Bizimle İletişime Geçin
Ortopedik rahatsızlıklarınızla ilgili ücretsiz bilgi almak için yan taraftaki formu doldurun, size hızlıca dönüş yapalım.
