KIRIK VE ÇIKIK
Kırık ve Çıkık Nedir?
Kırık, kemik dokusunun travma, düşme veya darbe gibi nedenlerle bütünlüğünün bozulmasıdır. Kemiğin çatlaması ya da tamamen ayrılması şeklinde olabilir.
Çıkık, bir eklemdeki kemiklerin normal konumlarından ayrılarak yerinden oynamasıdır. Genellikle şiddetli travmalar, düşmeler veya ani zorlamalar sonucu meydana gelir.
Kırık ve Çıkık Tanısı Nasıl Konur?
- Röntgen:
Kırık ve çıkıkların tespitinde ilk tercih edilen yöntemdir. Kemiklerin durumu detaylı şekilde değerlendirilir.
- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR):
Kas, bağ ve diğer yumuşak dokuların incelenmesinde kullanılır. Özellikle çıkıkla birlikte yumuşak doku hasarı şüphesinde tercih edilir.
Tanı yöntemi, doktorun hastayı değerlendirmesiyle belirlenir.
- Kapalı Kırık:
Kırık kemik cilt altında kalır, dışarıdan gözle görülmez.
- Açık Kırık:
Kırık uçlar cildi yırtarak dışarı çıkar. Enfeksiyon riski taşır ve acil müdahale gerektirir.
Kırık Tedavi Yöntemleri
- Alçı Uygulaması:
Kırık kemikler sabitlenerek doğal kaynama süreci desteklenir.
- Açık Redüksiyon ve İç Tespit (ORIF):
Cerrahi yöntemle kırık parçalar yerleştirilir ve vida, plak gibi malzemelerle sabitlenir.
- Dış Tespit (Eksternal Fiksasyon):
Kemiğin dışına uygulanan aparatlar yardımıyla sabitleme yapılır.
- Atel:
Özellikle şişlik bulunan kırıklarda geçici sabitleme amaçlı kullanılır.
Çıkık Tedavi Yöntemleri
- Manuel Redüksiyon (Yerine Oturtma):
Hekim tarafından yapılan manevralarla çıkık kemik eski konumuna getirilir.
- Ağrı Kesici ve İltihap Önleyici İlaçlar:
Tedavi sonrasında oluşabilecek ağrıları kontrol altına almak için kullanılır.
- Sabitleme:
Eklem hareketini sınırlamak için atel veya alçı gibi materyallerle destek sağlanır.
- Cerrahi Müdahale:
Tekrarlayan veya komplike çıkıklar için uygulanır.
Kırık ve Çıkıkta İyileşme Süreci
Kırık ve çıkıkların iyileşme süresi, hasarın derecesine ve tedaviye bağlı olarak değişir.
Kırıklar: Genellikle 4–12 hafta içinde iyileşir. Basit kırıklar 4–6 haftada toparlarken, daha ciddi kırıklarda bu süre uzayabilir. Tam iyileşme için fizik tedavi gerekebilir.
Çıkıklar: Yerine oturtulduktan sonra 3–6 haftada iyileşme sağlanabilir. Bu süreçte eklemin sabit tutulması önemlidir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Alçı, atel ve sabitleyiciler düzenli kullanılmalı
- Fizik tedavi ihmal edilmemeli
- Kemik sağlığını destekleyen beslenmeye dikkat edilmeli
- Kontroller aksatılmamalıdır
Belirtiler:
- Ani ve çok şiddetli bir ağrı hissedilir, özellikle kırık veya çıkık bölgesi hareket ettirildiğinde bu ağrı daha da şiddetlenir.
- Kırık ya da çıkık olan bölgede genellikle belirgin bir şişlik oluşur, bu şişliğe morarma ve dokunmaya karşı hassasiyet eşlik eder.
- Yaralı bölgeyi hareket ettirmek zorlaşır, bazen hareket tamamen kısıtlanabilir; kişi o bölgeyi kullanmakta güçlük çeker.
- Kemiğin veya eklemin normal şekli bozulur, bölge anormal bir görüntü alır ve bu şekil değişikliği gözle görülür hale gelir.
- Sinirlerin etkilenmesine bağlı olarak uyuşma, karıncalanma veya yanma gibi his kayıpları yaşanabilir.
- Kırık ya da çıkık olan bölgeyi hareket ettirmeye veya yük vermeye çalışmak ağrıyı artırır ve kişiyi ciddi şekilde rahatsız eder.
Sık Sorulan Sorular:
- Kemiğin kırıldığı bölgede hareket fonksiyonunun gerçekleşmesi zordur. Yani hareket ettirilemez. Çatlakta ise kemik bütünlüğünün devamı sağlandığından dolayı hareket hareket ettirilebilir.
- Şiddetli ağrı, şişlik ve kızarıklık, işlev kaybı, eklem bozukluğu gibi belirtiler görülür.
- Kırık kemiğin kaynaması kırığın büyüklüğüne, yerine ve kişinin yaşına göre 45-95 gün aralığında değişiklik göstermektedir. Bazı zamanlarda bu süre 3-6 aya kadar uzamaktadır. Kemiklerin kaynaması çocuklarda daha hızlı gerçekleşir.
- Hareketle birlikte oluşan şiddetli ağrı, şekil bozukluğu, kırılma gerçekleşen bölgeyi hareket ettirememe, ödem ve morarma gibi belirtiler görülür.
- Çıkığın iyileşme süreci yaklaşık olarak 12-16 hafta aralığındadır. İleri yaşta, eklem ve kemik hastalığı olan kişilerde çıkıkların iyileşme süresi daha uzun olabilir.
Bizimle İletişime Geçin
Ortopedik rahatsızlıklarınızla ilgili ücretsiz bilgi almak için yan taraftaki formu doldurun, size hızlıca dönüş yapalım.
